Banja Kulaši

Udaljena 14 kilometara od Prnjavora, na pravcu za Teslić, podno planine Ljubić nalazi se Banja Kulaši, kao lječilište poznata još iz doba Austrougarske. Stoljetna tradicija Banje Kulaši zasniva se na izvorima sa izuzetno ljekovitom i jedinstvenom visokoalkalnom sulfidno oligomineralnom hipotermalnom vodom od 27 do 28 stepeni Celzijusovih, koja je bakteriološki potpuno sterilna sa konstantnim kvalitetom i nevjerovatno visokom ph vrijednosti od 11,75. Prema sadašnjim saznanjima u Evropi pored ovog izvora, poznata su još samo dva izvora sa sličnim karakteristikama vode, a u svijetu dodatnih četiri, što vodu Banje Kulaši svrstava u svjetske raritete. Efikasnost i djelotvornost vode Banje Kulaši dokazana je u preko 90% slučajeva, koji su je koristili u propisanim vremenskim terapijama. Posebna efikasnost pokazala se kod liječenja psorijaze, neurodermitisa, ekcema, bolesti bubrega i mokraćnih puteva, bolesti organa za varenje, povišenog krvnog pritiska, holesterola i drugih. Od početka 2015. godine Banja Kulaši posluje kao Banja Kulaši d.o.o. i od tada je u privatnom vlasništvu iz Prnjavora, koji je odmah nakon kupovine objekta krenuo u kompletno, detaljno preuređenje i u najmoderniju rekonstrukciju. Hotelski smještaj „Banja Kulaši“ je moderna, renovirana građevina opremljena prema svim postojećim evropskim standardima koji pružaju komfor i udobnost, s vrhunski obučenim kadrom. Hotel raspolaže sa 52 udobno opremljene sobe i 2 komforna apartmana.

Lovišta

Lovni turizam u Prnjavoru ima dugu tradiciju, a naročito je popularan turistički lov na srndaća po čemu je lovište „Prnjavor“ najbogatije u Republici Srpskoj. Na području grada Prnjavor postoje dva različita tipa lovišta, sportsko – rekreativno lovište „Prnjavor“ površine 55.179 ha, kojim gazduje Lovačko udruženje „Borik“ i privredno lovište površine 7.820 ha, kojim gazduje Šumsko gazdinstvo „Gradiška“, ŠU Prnjavor. Lovište „Prnjavor“ spada u nizijsko lovište od 117 do 349 m nadmorske visine. Osnovne vrste divljači su srneća divljač, zec i fazan. Od ukupne površine lovišta, lovna površina zauzima 53.950 ha, a nelovna 1.229 ha. Lovci iz inostranstva posebno su zainteresovani za lov na šumsku šljuku, divlju patku i prepelicu. Sezona lova na srndaća počinje početkom juna, lov na prepelicu, šumsku šljuku, goluba grivnjaša i grlicu počinje prvog avgusta, lov na divlju svinju i lisicu počinje od prvog oktobra, a lov na zeca i fazana od prvog novembra. Lovačko udruženje „Borik“ osnovano je 1910. godine i broji preko 1000 članova. Zadnje nedjelje u mjesecu maju, ovo udruženje organizuje tradicionalno druženje lovaca „Zborovanje lovaca“, koje okupi preko 500 lovaca.

Rijeka Ukrina

Rijeka Ukrina protiče istočnim i južnim obodom grada Prnjavor. Po jednoj od priča dobila je ime po mađarskoj riječi “Ugrina” što znači dukat. Naime, Ukrina je u svom gornjem toku bakronosna – odnosno zlatnosna rijeka. U vrijeme Austrougarske, bilo je pokušaja eksploatacije ovih metala, te je tada po dukatu – mađarski “Ugrina” i dobila svoje ime. Ukrina nema klasičnog izvora, nego nastaje spajanjem riječica Bistrica i Lukavac. Tok rijeke Ukrine dug je  53 kilometra i 300 metara. Ukrina je bogata „bijelom ribom“ (bijelica, crvenperka, klen, babuška, plotica, deverika i druge), ali i tkz. „plemenitom“ vrstom ribe: šaran, som, smuđ i štuka. Rijeka Ukrina prolazi kroz ili granicama gradova/opština: Čelinac, Prnjavor, Doboj, Derventa i Brod, gdje se sedam kilometara uzvodno od ovog grada ulijeva u rijeku Savu. Posebnost rijeke Ukrine ogleda se u tome što jedina od vodotoka koji imaju status rijeke, cijelim svojim tokom teče kroz Republiku Srpsku. Čista voda čini je veoma atraktivnom za ribolov i Ukrina je jedina rijeka na prostoru BiH koja ima fenomen cvjetanja vode.

Fenomen cvjetanja vode

Jednom godišnje, sredinom avgusta tokom večeri i jutra iznad i oko rijeke Ukrine pojavljuju se rojevi vodenog cvijeta – leptira koji živi nekoliko časova i tada izliježe na površinu rijeke na hiljade jajašaca. Larva vodenog cvijeta živi tri godine u glinovitom dnu rijeke. U zavisnosti od vodostaja i ujednačenosti temperature vode i kopna, u periodu od pet dana na površinu rijeke izlaze prvo mužijaci, a potom i ženske, kao larve i bjeličastim opnama. Potom dolazi do preslačenja i za samo nekoliko minuta larve postaju leptiri. Tada izlijeću na obalu, traže čvrsto tlo ili list na drvetu i u toku pet minuta ponovo se presvlače, da bi se oslobođeni košuljice našli na otvorenom i započeli svoj slobodan svadbeni let, koji traje nekoliko časova. Vodeni cvijet predstavlja najosnovniju i najstariju granu krilatih insekata, čiji fosili su nađeni i u iskopinama iz perma. Ovaj red predstavlja oko 30.000 vrsta, koje naseljavaju sva slatkovodna vodena staništa. Vodeni cvijet nazvan je po tome što poslije svadbenog ronjenja i polaganja jaja raznobrojni mužijaci i ženke iscrpljeni padaju na vodenu površinu, gdje plutaju poput cvjetova. Prije nekoliko decenija dok su rijeke bile nezagađene, fenomen vodenog cvijeta dešavao se i na drugim ravničarskim rijekama sjeverne Bosne. Veliki problem opstanka ovih insekata je izlovljavanje prije nego što se pare i polože jaja u vodu, čime se ugrožava njihov opstanak. Brojni ribolovci skupljaju vodeni cvijet na Ukrini, koji ima služi kao mamac prilikom pecanja.

Jezero Drenova

Vještačko akumulaciono jezero Drenova udaljeno je desetak kilometara od centra grada, i nalazi se uz regionalni put Čelinac – Prnjavor. Jezero predstavlja jedno od najatraktivnijih mjesta za ribolov u regiji, poznato po kapitalnim ulovima soma i šarana. Na ovom jezeru koje je proglašeno posebnim ribolovnim revirom, ulovljeni su rekordni primjerci soma, teški 104 i 96 kilograma. Jezero je bogato i bijelom vrstom ribe, tako da se lovi i štuka, smuđ, klen, mrena i druge vrste. Na jezeru Drenova važe posebna pravila ponašanja i ribolova, budući da je jezero i vodozahvat prnjavorskog vodovoda. Ribolov na jezeru se odvija sa obale i svaki drugi vid lova je zabranjen. Takođe, nije dozvoljeno kupanje u jezeru i upotreba bilo kakvih čamaca. Otvaranje ribolovne sezone na jezeru Drenova održava se svake godine, prve nedjelje mjeseca juna, kada se organizuje i takmičenje u sportskom ribolovu na plovak. Jezero se planski poribljava, čuva i uređuje, a zahvaljujući izuzetno lijepom prirodnom okruženju pogodno je za odmor i rekreaciju.

Crkva brvnara

Crkva brvnara u Palačkovcima izgrađena je 1843. godine. Ovaj svojevrstan spomenik kulture posvećen apostolima Petru i Pavlu, u potpunosti je sagrađen od hrastovog drveta. U to vrijeme, da bi se sagradila pravoslavna bogomolja, po dozvolu koja je plaćena zlatom moralo se ići čak do Carigrada. Na osnovu dokumenata koji su dobijeni u tadašnjoj turskoj prijestonici, površina crkve nije mogla biti veća od površine koju može pokriti jedna volovska koža. Dovitljivošću majstora, koža je isječena na uske trake čijim se pletenjem dobila znatno veća površina. Izradom krova sa širokim strehama, pod koje je za vrijeme bogosluženja moglo stati dva puta više vjernika nego u unutrašnji prostor, hram je dobio svoju potpunu funkcionalnost. Zbog svoje graditeljske i estetske vrijednosti, u vrijeme stare Jugoslavije, crkva je proglašena spomenikom nulte kategorije i stavljena pod zaštitu države.

Manastir Stuplje

Manastir Stuplje, nalaze se na granici Prnjavora i Čelinca, uz rijeku Manastirku. Po predanjima, na mjestu današnjeg manastira, bilo je mnogo stupa za nabijanje konoplje, pa je tu preko noći osvanuo manastir. Manastir je bio posvećen Svetom Arhangelu Mihailu, te se predio iznad njega zvao, a i danas se zove Mihailovac. Pretpostavlja se da je Manastir Stuplje izgrađen u XIII vijeku, kada i Manastir Liplje (1249. godine).  Zbog toga su u knjigama uvijek zajedno pominjani, kao dva blizanca i stradalnici od paljevina za vrijeme turske vladavine. Temelji Manastira Stuplje pronađeni su tek sredinom 1994. godine, od kada traje i obnova ovog srednjovjekovnog manastira.

Ergela Vučijak

Najstarije preduzeće na području Prnjavora je lipicanerska ergela Vučijak. Osnovana je 1946. godine za „potrebe narodne vojske“, a ime je dobila po obližnjem uzvišenju Vučijak. U svom vlasništvu posjeduje oko stotinjak konja i jedina je ergela u BiH koja ima čistokrvne lipicanere. Ergela je u vlasništvu Vlade Republike Srpske. Od ove godine, desetak lipicanera postati će vlasništvo Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske i služiće specijalnoj jedinici u očivanju javnog reda i mira. Zbog njihove ljepote i gracioznosti biće atrakcija ulicama Banjaluke.

Planina Ljubić

Planina Ljubić se nalazi u sjevernom dijelu Republike Srpske. Sjeverno od masiva Ljubića nalazi se gradski centar. Niska je planina sa najvišim vrhom Svinjar sa 594 metra nadmorske visine. Ima oblik niske i široke piramide.  Na samom vrhu Ljubića smješten je vojni radio toranj i sam vrh nije dostupan civilima.

Iako nije visoka planina Ljubić odlikuju strme padine i velika raščlanjenost reljefa što je uslovilo da značajnije saobraćajnice zaobiđu ovu planinu. Bogata je vodenim tokovima. Sa južne strane omeđena je rijekom Ukrinom, a sjeverne rijekom Vijakom i vještačkom akumulacijom Drenova. Veliko bogatstvo flore i faune uslovili su eksploataciju šume na Ljubiću kao i razvijen lovni turizam. Kao niska i lako dostupna planina , Ljubić je veoma popularan za izletovanje i planinarenje.