Historia mniejszości narodowych gminy Prnjavor

Pod koniec XIX wieku obszar gminy Prnjavor, wtedy jeszcze słabo zaludniony, zasiedla ludność z Europy Wschodniej i Środkowej. Poprzez masowe migracje i dzięki polityce austro-węgierskiej gmina Prnjavor staje się przestrzenią wieloetniczną. Według niektórych danych około dwudziestu różnych grup etnicznych osiedliło się na terenie gminy Prnjavor pod koniec XX wieku, a Prnjavor słusznie nazwano „małą Europą” lub „Europą w miniaturze”. Jako pierwsi na te  tereny przybywają Włosi w 1881 r. zasiedlając wioskę Štivor. Jesienią 1894 r. na Maćino Brdo przybyli Czesi i według niektórych podań, to oni sprowadził ziemniaki do Bośni i Hercegowiny. Obszar dawnego powiatu Prnjavorskiego zasiedlają Polacy w 1892 r. Po zakończeniu II wojny światowej polski rząd nawoływał Polaków żyjących poza granicami kraju do powrotu na ziemie odzyskane. Wyjeżdżając wtedy z Prnjavoru mówili: “Jesteśmy ludźmi o dwóch sercach, jedno jest w Polsce, a drugie w rozśpiewanej Bośni”. Pierwsze niemieckie rodziny na terenie gminy Prnjavor zaczęły się osiedlać w 1888 r., a dziesięć lat później zaczęła napływać tu ludność ukraińska. Nie ma dokładnych danych jeżeli chodzi o osiedlanie się na tych terenach Romów, ale istnieją dowody na to, że Romowie wyemigrowali na Bałkany ponad 700 lat temu, czego dowodem są stare romskie nagrobki. Zasiedlanie regionu Prnjavorskiego przez Węgrów trwało od 1900 do 1910 r. Obszary te też zasiedlali nieliczni Słowacy, Bułgarzy, Rumuni i inni. Przyjeżdżali zazwyczaj w zaprzężonych w konie powozach, przywożąc ze sobą inną etnologię i etnografię, pozostawiając na zawsze ślad swoich obyczajów i kultury.Wspólne życie na tym obszarze, często naznaczone burzliwymi wydarzeniami, stworzyło atmosferę szacunku i tolerancji, która przez dziesięciolecia była cechą charakterystyczną Prnjavoru. Dlatego dzisiaj jesteśmy dumnie nazywani „Małą Europą”.

Mniejszości narodowe dzisiaj

Według spisu przeprowadzonego w 2003 r. w Prnjavorze mieszka 1.452 członków mniejszości narodowych, co stanowi 10% całkowitej liczby mniejszości narodowych w Republice Serbskiej. Mniejszości narodowe w Prnjavorze cieszą się wsparciem gminy Prnjavor w formie finansowania imprez i projektów, które są organizowane poprzez działania ich stowarzyszeń.

Festiwal mniejszości narodowych gminy Prnjavor “Mała Europa” to międzynarodowa manifestacja obejmująca instytucje kulturalne i artystyczne z całej Republiki Serbskiej oraz Bośni i Hercegowiny, krajów regionu, krajów mniejszości narodowych (Czechy, Polska, Włochy, Ukraina) Unii Europejskiej i innych.W festiwalu bierze udział co najmniej 2000 gości z kraju i zagranicy, a gośćmi festiwalu są wysocy urzędnicy (przedstawiciele władz) z Republiki Serbskiej, Bośni i Hercegowiny oraz krajów regionu, ambasadorzy krajów mniejszości narodowych mieszkających w gminie Prnjavor oraz przedstawiciele i członkowie stowarzyszeń mniejszości narodowych z kraju i zagranicy, a także przedstawiciele Rady Europy.

Głównym celem Festiwalu Mniejszości Narodowych Gminy Prnjavor „Mała Europa” jest promocja i zachowanie tradycji, kultury, języków i zwyczajów mniejszości narodowych z obszaru gminy Prnjavor oraz promocja piękna różnorodnej społeczności charakterystycznej dla gminy Prnjavor, a także ustanowienie nowych i wzmocnienie istniejących powiązań z krajami macierzystymi mniejszości narodowych z obszaru gminy.

Ważnym aspektem festiwalu jest promocja gminy Prnjavor, ale także regionu, zwłaszcza gmin z regionu Banja Luki, w kategoriach turystycznych, kulturalnych i biznesowych, biorąc pod uwagę fakt, że gośćmi festiwalu są zorganizowane grupy turystów z Czech, Polski, Ukrainy i Włoch oraz krajów regionu.Oprócz tańców i śpiewów charakterystycznych dla członków mniejszości narodowych i ich krajów pochodzenia, festiwal prezentuje dawne rzemiosło i specjały gastronomiczne tradycyjnych kuchni wymienionych krajów.W ramach festiwalu organizowane są wizyty w znanych miejscowościach turystycznych w gminie Prnjavor i sąsiednich gminach, dlatego impreza ma pozytywny wpływ na promocję i rozwój turystyki w całym regionie.

Gmina Prnjavor organizuje wspomniane wydarzenie we współpracy z „Związkiem Mniejszości Narodowych Gminy Prnjavor” oraz indywidualnymi stowarzyszeniami mniejszości narodowych z obszaru gminy (Stowarzyszenie Polaków, Czechów, Ukraińców, Włochów, Romów i Czarnogórców).

Festiwal odbywa się w sezonie letnim.

Na terenie gminy Prnjavor aktywnie działa 9 stowarzyszeń mniejszości narodowych:

UKPD “Taras Szewczenko, prezes – Ivan Nešić

Tel: +387 (0)66-432-880

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Ukraińców “Zlatni Klas”, prezes – Mihal Hemun

Tel +387 (0) 66-749-004

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Włochów Štivor, klub Trentini, prezes – Stjepan Moreti

Tel +387 (0)66-935-126

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Czechów “Czeszka Beseda” Maćino Brdo, prezes – Zdenka Hajek

Tel +387 (0)65-421-029

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Polaków “Bolesławiec”, prezes – Igor Kanjski

Tel +387 (0)66-850-412

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Romów gminy Prnjavor, prezes – Nenad Mirković

Tel +387 (0)65-773-615

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie romów “Romska djevojka – Romani Ćej” prezes – Snježana Mirković

Tel +387 (0)66-020-547

E-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Czarnogórców “Lovćen”, prezes – Predrag Miranović

Tel +387 (0)65-693-988

E-mail: [email protected]

Związek Mniejszości Narodowych Gminy prnjavor”, prezes- Franji Rover

Tel +387 (0)65-750-743

E-mail: [email protected]